Bloghotvn

Theo khuyến nghị của UNESCO nên tiếp tục nghiên cứu khảo cổ Hoàng thành Thăng Long sau khi được công nhận di sản thế giới, các nhà khảo cổ đã khai quật 500m2, hố đào sâu nhất là 4,2m tại trung tâm Cấm Thành trong 6 tháng qua.

Theo kết quả khai quật của Viện Khảo cổ học công bố sáng 26/12, các di tích phát lộ cho thấy nhiều tầng văn hóa từ thời Lý đến thời Nguyễn đan xen nhau. Dấu tích kiến trúc thời Lý gồm đường nước lớn được xây bằng gạch vuông, gạch bìa và cọc gỗ chạy suốt chiều Đông - Tây, bề rộng 2m, cao 2m, cùng nhiều móng tường.

Dấu tích kiến trúc thời Trần gồm những dải trang trí hoa chanh nằm trên móng tường thời Lý, hệ thống cống thoát nước, gạch bìa hình chữ nhật. Các dấu tích thời Lê còn sót lại trên nền gạch vuông và gạch vồ ở phía tây của hố khai quật. Các nền gạch này cũng từng xuất hiện từ khu vực nền điện Kính Thiên đến Đoan Môn.

Thời Nguyễn còn để lại dấu ấn với những cống thoát nước, gồm 2 thành cống được xếp bằng đá xanh và gạch vồ xám.

Theo PGS. TS Tống Trung Tín, Viện trưởng Viện Khảo cổ học, trước đây đã có nhiều giả thiết khu vực khảo cổ là không gian của chính điện Thiên An thời Lý - Trần và chính điện Càn Nguyên thời Lý. Trong các hố đào năm 2011 mới phát hiện dấu tích móng trụ của nền điện Kinh Thiên, còn khu vực nền điện thì vẫn là bí ẩn.

Với lần khai quật này, các nhà khảo cổ đã phát hiện sân nền gạch vồ lát từ khu vực Đoan Môn lan rộng trên toàn bộ không gian lớn đến điện Kính Thiên. Ngoài ra, còn có cấu trúc móng "Ngự đạo" của thời Lê với nhiều mảnh gốm thời Lê Sơ và Lê Trung Hưng. Phát lộ khảo cổ cũng cho thấy quá trình xây móng tôn nền sân Đại triều thời Lê Sơ ở bên dưới lớp gạch vồ.

Các nhà khảo cổ cũng tìm thấy dấu tích kiến trúc thời Lý ở khu vực bắc Đoan Môn với đường nước lớn xây bằng gạch vuông. Song song với đường nước này có dấu tích móng sành của móng tường thời Lý rộng 1,6m. Đường nước rộng 2m, cao 2m, có cắm cọc gỗ để gia cố. Đây là đường nước khổng lồ xây bằng gạch chưa từng thấy trong bất cứ di tích khảo cổ nào ở Việt Nam.

PGS. TS Tống Trung Tín nhận định có khả năng đường nước này dùng để thoát nước trong Cấm thành thời Lý hoặc là dấu tích tâm linh liên quan đến phong thủy trong trung tâm Hoàng cung thời Lý.

Về hướng bảo tồn khu vực phát lộ, ông Tống Trung Tín cho rằng, để không hư hỏng các di tích thì sẽ phải lấp đất, song cũng có ý kiến nên để cho người dân xem khu vực khảo cổ để làm giàu vốn văn hóa tại trung tâm Hoàng thành.

Nhiều chuyên gia sử học đã đưa ra phán đoán về đường nước ngầm và đề nghị bảo tồn các hố khai quật bằng cách lắp kính hoặc có mái che để người dân được tham quan. Theo GS Nguyễn Quang Ngọc, Chủ tịch hội Sử học Hà Nội, trước đây trung tâm Hoàng thành không tìm thấy dấu tích thời Lý song hiện đã tìm thấy đường nước thời Lý nên khả năng vua Lý Thái Tổ xây dựng điện Càn Nguyên ở khu vực này cùng với sân Long Trì. Để làm rõ hơn chính điện cần mở rộng khai quật ra phía đường Nguyễn Tri Phương.

"Chúng ta có thể nhận diện đây là khu chính điện của Hoàng thành, nên khu vực khảo cổ nên giữ lại cho mọi người đến xem cũng là một hình thức giữ lại di tích này", ông Nguyễn Quang Ngọc phát biểu.

TS Trần Đức Cường, nguyên Phó chủ tịch Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, cho rằng đường nước lớn có thể là đường dẫn nước, song cũng có thể là nơi chứa nước hay một công trình phong thủy. "Vào khu di tích nổi tiếng mà không được nhìn thành quả của giới nghiên cứu thì rất tiếc, nên phải có cách bảo tồn như lắp kính, mái che để bảo tồn lâu dài. Lấp đất là biện pháp bất đắc dĩ. Di tích của chúng ta nằm giữa thủ đô nên không có gì phải hạn chế cho người dân thưởng ngoạn", ông Trần Đức Cường nhận xét.

Kết quả nghiên cứu về loài voi này đã được công bố trên trang Quarternary International, thực hiện bởi các nhà khoa học từ trường Đại học Sư phạm Thiểm Tây, Đại học Tây Bắc ở Tây An và Viện nghiên cứu khoa học địa lý và tài nguyên thiên nhiên, Bắc Kinh.

Ngày nay, loài voi hoang dã không sống ở Bắc Trung Quốc, nhưng tài liệu lịch sử cho thấy chúng đã đi lại tự do cách đây 3000 năm.

Trong nhiều thập kỷ, các chuyên gia đã cho rằng loài voi hoang dã này là loài voi E.maximous - loài voi chỉ thích nghi với khí hậu nhiệt đới và hiện vẫn còn sống ở tỉnh Vân Nam thuộc miền Nam Trung Quốc. Họ nghĩ rằng miền Bắc Trung Quốc chịu ảnh hưởng bới khí hậu nhiệt đới vào thời gian đó.

Tuy nhiên, các kết quả nghiến cứu sau này cho thấy hầu hết miền Bắc Trung Quốc thuộc vùng khí hậu ôn đới ấm và cũng không thuộc vùng cận nhiệt vào 3000 năm trước. “Điều này có nghĩa là nhiệt độ ở Bắc Trung Quốc không đủ ấm để loài voi E.maximus có thể sống sót”, ông Li thuộc nhóm nghiên cứu nhận xét.

Loài Palaeoloxodon bị cho là đã biến mất khỏi nơi cư ngụ của chúng ở Trung Quốc trong giai đoạn chuyển tiếp giửa kỉ Pleistocene và kỉ Holocene vào 10.000 năm trước.

Để nghiên cứu xem liệu loài động vật này có sống qua kỉ Pleistocene đến kỉ Holocene không, nhóm nghiên cứu đã kiểm tra lại những chiếc răng voi hóa thạch được tìm thấy trong tầng đá Holocene vào những năm 1990. Các nhà khoa học trước đây cho rằng chúng là hóa thạch của loài E.maximus. Tuy nhiên nhóm nghiên cứu của ông Li đưa ra kết luận rằng răng và ngà voi giống của loài Palaeoloxodon ngà thẳng hơn.

Nhóm nghiên cứu cũng kiểm tra hàng chục tượng voi bằng đồng có từ thời nhà Chu, nhà Thương sau khi ông Li nhận thấy những chiếc vòi ở các đồ trang trí này không mô phỏng giống vòi của loài E.maximus.

Loài voi có thể có một hoặc hai ngón trên đầu vòi của chúng. 33 tượng voi được thu thập từ nhiều nơi trên khắp Trung Quốc đều có 2 ngón trên đầu vòi, trong khi loài E.maximus chỉ có một.

“Loài Palaeoxodon có một hay hai ngón ở đầu vòi thì hiện vẫn còn chưa được biết, nhưng loài E.maximus chắc chắn chỉ có một ngón”, ông Li khẳng định.

Tuổi của các tượng đồng này củng cố giả thuyết của các nhà nghiên cứu rằng loài Palaexodon chưa bị tuyệt chủng cho đến vài nghìn năm sau thời điểm mà ở đó người ta nghĩ chúng đã tuyệt chủng.

Kết quả nghiên cứu của nhóm cũng tương đồng với các phát hiện gần đây rằng loài động vật lớn có vú, bao gồm tê giác, voi ma mút, bò rừng Châu Âu, vẫn tồn tại đến kỉ Holocene chứ không phải đã biến mất ở kỉ Pleistocene.

Ở trên những chiếc răng này, họ đã phát hiện ra những lỗ nhỏ có đường kính 1,3- 3,2mm và chiều sâu 0,5-3,5mm. Những lỗ thủng này có hình dáng khác thường - hình nón hoặc hình trụ - và được thực hiện một cách rất kỹ lưỡng. Tất cả có niên đại vào khoảng 7.500 tới 9.000 năm trước.

Roberto Macchiarelli là một nhà cổ nhân loại học thuộc trường đại học Université de Poitiers và là tác giả chính của nghiên cứu này. Ông phát biểu: “Chúng tôi nghĩ rằng việc khoan răng này có lý do y tế,… Trong khi một số răng đã được khoan nhiều hơn một lần, 4 chiếc cho thấy dấu hiệu sâu răng… cho thấy có khả năng đó là một sự điều trị… Quy trình này không thể là vì mục đích thẩm mỹ, bởi vì những kết quả của nó không dễ dàng nhìn thấy được”. Trong thời gian đào, các nhà nghiên cứu xác định chín cá nhân khác nhau với tổng số là 11 răng khoan. “Một cá nhân có ba răng khoan, trong khi người khác có một chiếc răng đã được khoan hai lần”, Macchiarelli nói.

Khi quan sát dưới kính hiển vi, người ta thấy ít nhất là trong một trường hợp, không chỉ có chiếc răng bị khoan, mà khoang tủy răng cũng đã được tạo hình lại một cách tinh xảo. Và trong mọi trường hợp, các nhà nghiên cứu nhận thấy sự mài mòn của răng. Điều đó có nghĩa là việc khoan đã được tiến hành trên những người sống, và những chiếc răng này sau đó tiếp tục được sử dụng để nhai thức ăn. Những lỗ khoan trên răng, theo sự khảo sát của các nhà khoa học, được trám bằng một chất dính như nhựa đường, có lẽ là chất hàn răng.

“Phát hiện này cung cấp bằng chứng rõ ràng và thuyết phục rằng người thời cổ đại đã có kiến thức về thủ thuật nha khoa trên các mô răng cứng ở người sống”, ông Clark Spencer Larsen, một nhà nhân chủng học thuộc Đại học bang Ohio ở thành phố Columbus, đã phát biểu như vậy.

Macchiarelli phát biểu: “Mặc dù thủ thuật nha khoa gần Mehrgarh này tồn tại kéo dài trong khoảng 1.500 năm, nhưng nó lại hoàn toàn biến mất cùng với sự khởi đầu của thời đại kim loại khoảng 7.000 năm trước… Không có bằng chứng về thủ thuật này tại các nghĩa địa thuộc những thời kỳ sau đó rất lâu, bất chấp việc sức khỏe răng miệng của họ vẫn kém. Chúng tôi không thể hiểu tại sao nó lại chấm dứt”.

Dường như nhiều ngàn năm trước, đã từng có những nền văn minh phát triển rất cao, có những hiểu biết về y học rất tiên tiến. Thời gian quá lâu dài, trong khi chúng ta không giữ được những ghi chép lịch sử của những thời kỳ xa xưa, vì vậy chúng ta gần như không hề biết về những nền văn minh ấy. Những tri thức cao cấp của những con người xa xưa là những điều bí ẩn không thể giải thích bằng những chiếc khung hạn hẹp của định kiến. Có lẽ đã đến lúc chúng ta cần phải nghiên cứu và viết lại lịch sử bí ẩn của loài người.

Khu mộ trên vừa được phát lộ bên dưới khu đài tưởng niệm bằng đá được sắp xếp theo hình một chiếc thuyền có tên Ale's Stenar tại làng chài Kåseberga của Thụy Điển. Các nhà khoa học cho rằng ngôi mộ này đã từng có các tảng đá lớn nhưng bị lấy đi để xây dựng đài tưởng niệm hình thuyền thời Viking.

“Chúng tôi đã tìm thấy những dấu vết, chủ yếu là các vết hằn - của những tảng đá lớn”, trưởng đoàn khảo cổ của Hội đồng Di sản quốc gia Thụy Điển Bengst Söderberg cho biết. “Do vậy phán đoán của tôi đó là ít nhất một số tảng đá đang nằm trong cấu trúc hình thuyền”.

Cấu trúc hình thuyền Ales Stenar, hay còn gọi là Ale's Stones bao gồm 59 tảng đá lớn được sắp xếp thành hình một con thuyền dài 67m gần mép một vách đá sát biển. Hầu hết các nhà khoa học đều cho rằng cấu trúc hình thuyền này có niên đại khoảng 1400 năm và là nơi tưởng nhớ người quá cố được xây dựng vào cuối thời kỳ Đồ Sắt của Thụy Điển.

Trên các tảng đá của Ales Stenar, có nhiều hình vẽ đặc trưng được tìm thấy tại các khu khảo cổ thời Đồ Đá. Do đó các nhà khoa học đang để ngỏ giả thuyết rằng những tảng đá này đã bị lấy cắp từ các khu tưởng niệm cổ hơn để đưa về đây. Không ít tảng đá có trong lượng tới 1800kg.

“Toàn bộ các tảng đá đã bị đưa đi. Và tôi sẽ nói rằng có thể hầu hết chúng đang được dựng cách đó 40m nơi có kết cấu hình thuyền”, ông Söderberg nói. Dựa trên cách bố trí tại di chỉ này, các nhà khoa học ước tính ngôi mộ đá có thể có tuổi đời lên tới 5.500 năm. Và việc khu hầm chôn cất có diện tích lớn cho thấy có khả năng ngôi mộ này thuộc về tù trưởng hoặc tộc trưởng một bộ tộc thời kỳ đồ đá mới.