Vì sao bạn nên cai nghiện máy tính?

Một trong những hiện tượng dễ thấy trong giới trẻ hiện nay, từ sinh viên cho tới người mới đi làm, đó chính là hiện tượng dành quá nhiều thời gian cho máy tính, hay nói cách khác là nghiện máy tính. Có nhiều dấu hiệu thực tế của việc này mà chúng ta có thể tự mình nhận ra như ngồi trước máy lướt web với tần suất trên 10 tiếng 1 ngày, thường xuyên nghĩ tới máy tính ngay cả khi không sử dụng, ham mê máy tính và bỏ các dịp đi chơi dã ngoại với bạn bè, người thân...

Bản thân người viết cũng đã từng là 1 người như vậy. Đó là thời gian khi bước vào cuộc sống sinh viên xa nhà. Cứ mỗi lần đi học hay đi đầu về thì việc đầu tiên tôi làm là...bật máy tính, cho dù lúc đó có...mắc tè đến mấy đi nữa thì việc đầu tiên tôi làm chính là tìm nút nguồn, bật nó xong rồi làm gì thì làm. Tuy ai cũng biết rằng đó là có hại nhưng nếu cứ nêu điều không tốt ra để...răn thì thường khó thuyết phục. Thay vì đó, tôi xin nêu ra những điều tốt đẹp mà tôi thu lại được sau 1 thời gian quyết tâm cai nghiện máy tính và rút ngắn thời gian online xuống còn khoảng 7, 8 tiếng mỗi ngày. Hy vọng rằng từ những điều tốt đẹp mà mình nhận lại được có thể sẽ giúp bạn có động lực để "chống" lại cuộc chiến nghiện PC của mình.

Có lẽ không ai tranh cãi với tôi rằng các "ma máy tính" thường là "ma đêm". Với những ai nghiện máy tính thì chuyện thức đêm đến 1, 2 giờ thậm chí là 3 giờ sáng không phải là chuyện hiếm. Và thức đêm thì cũng đồng thời với việc...ngủ ngày. Do đó nếu bạn nghiện máy tính thì cũng đừng ngạc nhiên vì sao mình thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, sa sút tinh thần, sức đề kháng giảm do đồng hồ sinh học bị đảo lộn. 

Bản thân tôi, như đã nói cũng từng rơi vào thời kì như vậy. Tuy nhiên, sau đó, tôi quyết tâm đặt 1 lịch trình cụ thể: thức khuya đến muộn nhất 11 giờ tối (thậm chí hôm đó không đụng đến máy tính mà đêm đó chỉ đi chơi về rồi nằm ngủ). Sẵn có thói cứ uống 1 chén rượu hay 1 cốc bia là trong người rất buồn ngủ (tôi cũng không rõ lý do vì sao mình gặp hiện tượng này), tôi thường...uống rượu bia trong thời gian cai máy. Sau khi đi ngủ vào 11 giờ tối, tôi thường thức dậy vào khoảng 6 giờ sáng và quyết tâm ra ngoài ngắm bình minh, ăn sáng. 

Có nhiều thời gian hơn, tôi tập dần lấy lại niềm vui thể thao (đá bóng) vốn đã bị phai nhạt sau thời gian nghiện máy tính. Tôi tham gia đội bóng của 1 người bạn và hiện tại đã "trở lại sân cỏ" với cường độ 1 trận bóng/tuần. Thật dễ để nhận thấy sự khác biệt: trong người thấy phấn chấn hơn, ăn uống ngon miệng hơn, không còn cảnh "chân yếu mắt mờ" như những ngày nghiện máy tính. 

Tất nhiên, có nhiều cách để bạn tập bỏ thói quen này như có thể cài đặt các phần mềm hạn chế thời gian dùng máy, nhờ người thân trong gia đình nhắc nhở...nhưng trên hết vẫn phải là quyết tâm của bạn.

Ảnh hưởng tiêu cực của việc quá nghiện máy tính đó chính là bạn sẽ không còn nhiều thời gian để giao lưu, tiếp xúc với bạn bè. Nhiều người "ăn máy tính, ngủ máy tính", ít giao tiếp với bạn bè ngoài đời thực. Không phủ nhận là trên web hay mạng xã hội, bạn vẫn có thể trò chuyện với bạn bè nhưng như thế bạn sẽ không học hỏi được những kinh nghiệm khi giao tiếp trực tiếp, hay học được cách tự tin trước đám đông như ngoài đời thực - một trong những yếu tố rất quan trọng cho công việc sau này. Tôi khuyên bạn hãy điều chỉnh ngay nếu như bạn đang cảm thấy rằng mình đang mất dần ý muốn gặp gỡ bạn bè ngoài đời thực bởi rất có thể đó là những dấu hiệu ban đầu của chứng tự kỉ. Hãy bắt đầu bằng việc thi thoảng rủ người bạn thân của mình đi uống cafe sáng, hoặc "trà đá chém gió" ngắm dòng người qua lại trên đường phố. Nên nhớ kĩ năng "chém gió" cũng rất quan trọng bởi "học" được kĩ năng này, bạn sẽ được đánh giá cao ở khả năng hài hước, hòa đồng giữa đám đông. 

Từ khi giảm bớt thời gian ngồi máy tính, tôi có nhiều thời gian hơn cho những người thân trong gia đình. Là một người sống xa nhà nhưng từ khi bỏ bớt thời gian ngồi máy, tôi biết quan tâm hơn tới bố mẹ, thường xuyên gọi điện hơn...điều mà trước đây 1 con nghiện máy tính hồi đi học đại học tôi ít khi làm. Trong những ngày nghỉ học về thăm nhà, tôi mới thấy những khoảng thời gian bên gia đình tuyệt vời như thế nào. Dù sao, với tất cả chúng ta thì gia đình là một chốn trú chân không thể thiếu, hãy dành nhiều thời gian nhất có thể cho bố mẹ, anh chị em của mình.

Có một căn bệnh mà những người sử dụng máy tính hay gặp phải đó chính là họ khó tập trung vào 1 công việc gì đó. Khi ngồi vào máy, họ thường quên mất những dự định mà mình đã định ra từ trước đó. Điều này xuất phát từ tính tương tác cũng như sự phong phú của các thông tin mạng. Những người nghiện máy tính thường có những thói quen lặp đi lặp lại đó là lướt qua tab này xem loạt ảnh mới mà bạn bè mình mới đăng lên, nhảy qua tab kia bật bài nhạc, đọc 1 câu chuyện hài được chia sẻ trên mạng...Cứ thế họ cứ mở hết trang này đến trang khác và sau đó chợt nhận ra mình không còn đủ thời gian để làm công việc mà trước đó đã dự định. Bỏ bớt thời gian lướt web, bạn sẽ học được cách tập trung cho công việc và hoàn thành nó 1 cách hiệu quả. Bản thân tôi trong thời gian đi tìm các tài liệu cho việc làm tiểu luận, đồ án cũng thường xuyên lơ là như thế và kết quả là đến ngày thi, những thứ tôi cần thì chưa thấy đâu trong khi những trò tiêu khiển trên web thì cũng biến mất không còn chút gợn. 

Học cách tập trung khi dùng máy tính cũng đòi hỏi sự kiên trì. Bạn phải xác định mình dùng máy lúc nào là để làm gì? Hãy phân định rạch ròi khoảng thời gian nào dùng máy để giải trí như nghe nhạc, chat chit với bạn bè trên Facebook...và lúc nào thì dành thời gian cho các việc quan trọng hơn. Giống như việc cai nghiện thức khuya, điều này đòi hỏi rất cao vào ý thức của bạn. Bạn cũng có thể tưởng tượng ra những hậu quả của việc lơ là công việc để mải mê lướt web như công việc bị chậm và bạn sẽ phải chịu cái nhăn mặt từ sếp, hay các tài liệu cho bài tập bạn đang làm không có đủ và bạn sẽ phải chịu điểm kém, học lại vv...

Máy tính là một công cụ tuyệt vời để chúng ta làm việc và giải trí. Tuy nhiên, cũng như việc "nghiện" những thứ khác, bản thân chiếc máy tính hoàn toàn vô tội. Nó chỉ có hại khi bạn sử dụng không đúng cách. Đã có nhiều trường hợp có người quên ăn quên ngủ và sau đó dẫn tới các hội chứng bệnh tật thậm chí là bỏ mạng sau nhiều ngày chơi game liên tục. Tất nhiên, đó chỉ là 1 số rất ít và tôi tin không ai trong số độc giả ở đây nghiện vi tính tới mức đó, nhưng đó cũng là một lời cảnh tỉnh với tất cả chúng ta.